بررسی محرمانگی و گمنامی در شبکه های اجتماعی و امکان سنجی بهبود روشهای موجود

امروزه شبکه های اجتماعی در میان کاربران وب جهانی طرفداران زیادی پیدا کرده است. استفاده از این شبکه ها در میان لایه های متفاوتی از کاربران نفوذ پیدا کرده است. این شبکه ها دارای کاربردهای خاص بوده و در هر شاخه ای که فعالیت می نمایند تاثیرات قابل توجهی را بر روی جامعه هدف خود گذاشته اند. به طور مثال شبکه علمی مانند linkedin در حوزه علم و فناوری، famiva در بخش ارتباطات خانوادگی، facebook در بخش عمومی، تغییرات مثبتی را در جامعه کاربران خود ایجاد نموده اند. امروزه برای ارتباطات علمی و یافتن پژوهشگری در حوزه خود جهت همکاری مشترک در تولید علم، کافی است به linkedin مراجعه کرده و بدون محدودیت پروژه های علمی خود را به کمک متخصصین سایر ملل پیش ببرید. در شبکه های عمومی از قبیل facebook و یا twitter، کاربران تاثیرگذار در شبکه قادر به جریان سازی در جامعه خود می باشند. قدرت شبکه های اجتماعی امروزه به قدری گسترش یافته است که دولت ها برای پیشبرد اهداف خود ناچار به همکاری و همراهی با این شبکه ها می باشند. مثال هایی وجود دارد که دولت ها برای جلوگیری از شکل گیری اعتراضات اجتماعی، مجبور به همکاری با facebook بوده اند. بسیاری از شرکت های تجاری برای تبلیغ کالای خود مکانی بهتر از این شبکه ها نمی یابند. امروزه مراجعه به شبکه اجتماعی مانند facebook بالاتر از مراجعه به موتور جستجوی گوگل و ایمیل سرورهای متداول وب از قبیل یاهو و جیمیل می باشد. تعداد کاربران این شبکه به مرز یک میلیارد نفر نزدیک می شود و به صورت نمادین به عنوان سومین کشور پرجمعیت دنیا شناخته می شود. با توجه به این گسترش، امنیت و حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی به عنوان یکی از اصلی ترین دغدغه های کاربران مطرح می باشد. توسعه دهندگان این شبکه ها با توجه به خواص مدل وب 2 (که شبکه های اجتماعی یکی از مهمترین محصولات این تکنولوژی می باشد) به صورت محدود توانایی رفع این دغدغه را بدون کمک کاربران دارند. زیرا شبکه های اجتماعی مهمترین مولفه ی وب 2، یعنی اتکا به کاربران خود را دارا می باشد. و این بدان معنی است که خود کاربران هستند که سیاست های این شبکه ها را تعیین و به آن سمت و سو می دهند. در پایان نامه پیش رو که یکی از معدود تحقیقات انجام گرفته پیرامون شبکه های اجتماعی در ایران می باشد، سعی شده تا روشی برای تخمین محرمانگی در شبکه های اجتماعی برخط ارائه شود. این روش برخلاف روشهای متداول جامعه شناسی که به صورت پرسش نامه و تحلیل آن صورت می پذیرد، مبنایی کاملا ریاضی را معرفی می نماید. با استفاده از تحقیق انجام گرفته در پایان به هر کاربر در شبکه به صورت برخط عددی به عنوان رتبه محرمانگی ارائه می گردد. کاربر با استفاده از این رتبه فعالیت های خود را مدیریت می نماید. در صورت به اشتراک گذاری اطلاعات پروفایل خود، ریسک آن را مشاهده و تصمیم گیری می نماید. رتبه خود را با سایر کاربران مقایسه و جایگاه خود از لحاظ ریسک تهاجم را مشاهده می نماید. در صورت بالا رفتن این رتبه و ورود به آستانه ی خطر توسط شبکه هشدارهای لازم را دریافت می نماید. رتبه هر کاربر با فعالیت های وی در شبکه به صورت برخط تغییر می کند. این رتبه به دو مولفه حساسیت و قابلیت دید اطلاعات کاربر بستگی دارد. در فصل اول این تحقیق، به بیان تاریخچه و مقدمه ای از ایجاد شبکه های اجتماعی می پردازیم. ابتدا تکنولوژی وب 2 که شبکه های اجتماعی محصول آن می باشند، به صورت خلاصه توضیح داده می شود. تغییری را که در رویکرد توسعه وب توسط این تکنولوژی شکل گرفت، با مقایسه چند سرویس وب 2 و وب 1، توضیح می دهیم. در ادامه این فصل شبکه های پیچیده و تاریخچه آن شرح داده می شود. و در انتهای این فصل به تعریف شبکه های اجتماعی پرداخته می شود. در فصل دوم، محرمانگی و حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی تعریف می شود. تفاوت داده های شبکه ای و داده های رابطه ای بر اساس ساختار هر یک بیان می گردد. سپس سطوح حفظ حریم خصوصی و محرمانگی در شبکه های اجتماعی بیان می شود. به برخی از فعالیت های گذشته در زمینه بالابردن سطح محرمانگی در شبکه ها پرداخته می شود. تحقیقات دانشمندانی مانند backstorm، hey، pei and zhou و ... توضیح داده می شود. در انتهای فصل دوم یک بررسی آماری بر روی 4540 کاربر شبکه اجتماعی فیس بوک انجام گرفته است. این بررسی که مولف خود آن را ترتیب داده است، برای اولین بار بر روی یک جامعه آماری ایرانی انجام گرفته است. در این تحقیق که بر روی کاربرانی از دانشگاه شهید بهشتی صورت گرفته است، تا حدودی به میزان فعالیت کاربران از لحاظ جنسیتی، سطح تحصیلی، رده کاری و ... پرداخته می شود. همچنین میزان به اشتراک گذاری اطلاعات با استفاده از جامعه آماری 100 نفره مشخص می گردد. ریسک محرمانگی نیز به صورت شهودی و نه ریاضی مشخص می گردد. در فصل سوم الگوریتم pso یا بهینه سازی پرندگان که برای تخمین پارامترهای شبکه در فصل چهارم استفاده می گردد، تشریح می شود. استفاده از این الگوریتم در فصل چهارم به عنوان نوآوری پایان نامه مطرح می گردد. این الگوریتم یک روش هوش مصنوعی بوده و برای تخمین پارامترهای یک معادله چند مجهولی استفاده می گردد. در فصل 3 با توضیح الگوریتم و روشهای اصلاح شده ی آن، برای تخمین پارامترهای شبکه در فصل چهارم از آن استفاده می کنیم. در فصل چهارم روش ریاضی محاسبه رتبه محرمانگی توضیح داده می شود. در این فصل برای تخمین پارامترها از روش نیوتن-رافسون و pso استفاده می شود. تئوری irt که پایه روش محاسباتی رتبه محرمانگی می باشد و زمان الگوریتم های ارائه شده، در این فصل توضیح داده می شود. فواید این رتبه نیز در این فصل توضیح داده می شود. در فصل پنجم ، روش توضیح داده شده در فصل چهارم با استفاده از matlab پیاده سازی شده است. نتایج و نمودارهای تولید شده به همراه تحلیل نتایج در این فصل بیان گردیده است. در فصل ششم به عنوان فصل پایانی پژوهش، نتایج روش ارائه شده و زمینه های فعالیت بعدی در این زمینه مطرح می گردد.